Ὁ Πολιτισμός τῆς Ὀρθοδόξου Προσευχῆς

Γιατί δυνάμεθα νὰ μιλάμε γιὰ πολιτισμό τῆς προσευχῆς και ἰδιαίτερα τῆς προσευχῆς τῶν Ὀρθοδόξων;

Σύμφωνα μὲ τὸν ὁρισμό , ὁ πολιτισμός συνίσταται ἀπὸ τὴ γλῶσσα, τἰς ἰδέες, τὶς πεποιθήσεις, τὰ ἔθιμα.... τὶς τελετουργίες, τὶς τελετές και τὶς ἄλλες πολιτιστικές δραστηρότητες.... (βλ.λεξικό Πάπυρος-Larusse-Britannica).

Ὁ πολιτισμός τῆς ὀρθοδόξου προσευχῆς περιλαμβάνει (υποχρεωτικά) σαφέστατες πολιτιστικές ἀναφορές.
Πρώτη ἀναφορά εἶναι ὁ ἄνθρωπος, ὡς παράγων τοῦ πολιτισμοῦ. Ὁ ἄνθρωπος μνημονεύεται στὴν προσευχή τῶν Ὀρθοδόξων σὲ ὅλες τὶς βιολογικές πτυχές του καὶ σὲ ὅλες τὶς βιολογικές καἰ τὶς κοινωνικές καταστάσεις του. Μνημονεύεται ὡς ἄνδρας , ὡς γυναίκα, ὡς παιδί, ὡς ἠλικιωμένος καὶ ὣς νέος, ὡς ζωντανός καὶ ὡς νεκρός,ὡς ἄρχοντας καὶ ὡς ὓπήκοος, ὡς ὑγιής καὶ ὡς ἀσθενής, ὡς πλούσιος καὶ ὡς πτωχός κ.ο.κ.
Μνημονεύονται μετά όλες οι πτυχές της παραγωγικής και πολιτισμικής δραστηριότητος του ανθρώπου και όλα τα παραγόμενα πολιτισμικά αγαθά, από τη γεωργία έως την πολιτική εξουσία και το σύστημα διακυβερνήσεως. Μνημονεύεται η πορεία ,αλλά και η θαλασσοπλοϊα, η εμπορία και οι τέχνες....

Όταν οι Ορθόδοξοι προσεύχονται συλλογικά ,δηλαδή στη θεία λειτουργία, η προσευχή τους έχει συγκεκριμένο περιεχόμενο, που εκφράζεται με την πρόθεση "υπέρ"(=Γιά ). Παραδείγματα:
Υπέρ απελευθερώσεως των αιχμαλώτων
-υπέρ της ειρήνης ολοκλήρου (σύμπαντος) του κόσμου
-υπέρ ευσταθείας των Εκκλησιών
-υπέρ του έθνους, πάσης αρχής και εξουσίας και του στρατού των τριών όπλων
-υπέρ ευκράτων μετεωρολογικών,ευφορίας της γης και ειρηνικών συνθηκών
-υπέρ εκείνων που ταξιδεύουν δια της ξηράς ,θαλάσσης και αέρος υπέρ των ασθενών, των κοπιαζόντων
-υπέρ της απαλλαγής από κάθε θλίψη (καταπίεση),οργή, κίνδυνο και ανάγκη
-υπέρ των ευσεβών και ορθοδόξων Χριστιανών
-υπέρ του αρχιερέως ,των κληρικών και των μοναχών
-υπέρ της επιεικείας, της ζωής, της ειρήνης, της υγείας, της σωτηρίας, της επισκέψεως (θεϊκού ελέγχου)και της συγχωρήσεως των αμαρτιών (σε κάθε πόλη και σε κάθε τόπο)
-υπέρ των ενοριτών (του συγκεκριμένου ναού), των επιτρόπων, των συνδρομητών και εκείνων που κάνουν αφιερώματα .
-υπέρ εκείνων που προσφέρουν έργο στο ναό και κουράζοντα, ψάλλουν
-και υπέρ των παρισταμένων ,δηλαδή του εκκλησιάσματος συνολικά.

Τα αναφερθέντα ανωτέρω είναι ενδεικτικά, επειδή ο πολιτισμός της προσευχής των Ορθοδόξων έχει πολλές ακόμη όψεις.

(ί,ά,Βή)